این کتاب بابی تازه در مارکس خوانی است! - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، کریستین فوکس استاد کرسی سیستم های رسانه و سازماندهی رسانه در دانشگاه پادربورن آلمان است. زمینه های تخصصی او مطالعات انتقادی دیجیتال و رسانه های اجتماعی، اینترنت و جامعه، اقتصاد سیاسی رسانه و ارتباطات، نظریه جامعه اطلاعاتی، نظریه اجتماعی و نظریه انتقادی است. او نویسنده مقالات متعددی در این زمینه و یکی از مهم ترین نظریه پردازان انتقادی ارتباطات در روزگار ماست.

کریستین فوکس در کتاب بازخوانی مارکس در عصر سرمایه داری دیجیتال به سراغ مفاهیمی می رود که برای نظریه ای انتقادی در باب رسانه و ارتباطات در قرن 21 لازم است. فوکس با توجه به نوشته های مارکس، تلقی او را از مفاهیم ماشین آلات و فناوری و ارتباطات و ایدئولوژی استخراج می نماید، مفاهیمی که جملگی زمینه ساز تحلیل مضامین اصلی عصر دیجیتال اند.

او در کتاب حاضر مدعی است که فناوری همیشه خصیصه ای تخاصم آمیز دارد. اگر فناوری در نظام سرمایه داری ابزار سلطه و سرکوب و نظارت و استثمار و از سرچشمه های بحران و بی ثباتی کار است در دنیا ما بعد سرمایه داری ابزار تعاون و رفاه و فردیت جامع الاطراف است. بنابراین نباید آن را به عنوان سلطه به سرمایه و دولت وانهاد او در این کتاب می کوشد به یاری نظریه مارکس خصلت متناقض و تخاصمی فناوری مدرن و دیجیتال را تحلیل کند و زمینه های سوسیالیسم ارتباطی و اشتراک گرایی دیجیتالی را در زمانه ما برجسته سازد.

ابزار فوکس در پی قسمی ابزار فکری است که توان تفسیر انتقادی ما از سرمایه داری دیجیتال و ارتباطی را تقویت کند از این رو به سراغ نظریه مارکس می رود و در این راستا از بیشتر آثار مارکس درباره فناوری و ارتباطات بهره می برد. او در کتاب حاضر نشان می دهد که رهیافت و طرز تفکر و سیاست مارکس تا چه مقدار برای درک نقادانه و تغییر فناوری و ارتباطات و رسانه دیجیتال سودمند است. در نظر فوکس قرائت مارکس در زمانه ما می تواند راهگشای دنیای معاصر باشد. جوامعی که در ابعاد گسترده ای به فناوری های دیجیتال و ارتباطی وابسته اند.

مترجم در مقدمه خود آورده است: در نظام سرمایه داری همیشه میان زمان کار لازم و زمان کار اضافی و میان نیروهای مولد و روابط فراوری تخاصم هست. سرمایه داری دیجیتال نهایت بهره را از این تخاصم برده است و فناوری های دیجیتال را به ابزاری در خدمت سرمایه بدل نموده است. این فناوری ها بخش هایی را که پیشتر از چرخه تقسیم کار معاف شده بودند با احیای فرایند کار صنعتی، از نو به زنجیره دنیای ارزش الصاق نموده اند و قدرت فراوری و نرخ بهره وری سازوکارهای نقداً موجود صنعتی را نیز افزایش داده اند وانگهی این فناوری ها پیروز شده اند مرز میان مصرف نماینده و فراوری نماینده را نیز محو و آنها را با هم یکی و به نفع سرمایه مصادره نمایند امحای مرز میان آنها همان رؤیای دیرین مالکان سرمایه است که عاقبت در عصر سرمایه داری دیجیتال تمام و کمال تحقق یافته است.

این فناوری ها در حال استخراج ارزش از نیروهای کارند، نیروهایی که چه بسا خودشان هم از فرایندهای استثمارگر حاکم بی خبرند. از کارآموزان بی مزد، از آزاد کارهای آنلاین و کاربران بی مزد اینستاگرام که دست به کار خلق ارزش مالی اند تا مهندسان نرم افزار و کدنویسانی که حقوق بالایی می گیرند اما ساعت هایی بسیار طولانی نیز ناچار از اضافه کاری اند. از معدن کاران بیتکوین و رانندگان تاکسی های اینترنتی و زنان خانه داری که در اینستاگرام کیف و لباس دست دوز می فروشند تا کاربرانی که صرفاً برای وقت گذرانی صفحات وب و شبکه های اجتماعی را زیر و رو می نمایند. از کارگران شرکت فاکسکان در چین که به طرز اسفباری مشغول سرهم کردن گوشی های همراه و لپ تاپ ها هستند تا معدنچی های آفریقایی که در شرایطی برده وار در حال استخراج مواد معدنی مورد احتیاج برای فیزیکی فناوری های دیجیتال اند همه و همه در حال فراوری ارزش استثمارند.

بعضی از آثار مارکس که نویسنده در کتاب حاضر به آنها ارجاع داده است به فارسی ترجمه شده اند و از بعضی نیز چند ترجمه فارسی موجود است. صالح نجفی قسمت هایی از کتاب، خاصه بعضی از ارجاعات به مارکس را با متن اصلی مطابقت داده و در تصحیح ایرادات یاری نموده است. این کتاب بابی تازه در مارکس خوانی و در بحث های مربوط به فناوری و سیاست در زبان فارسی باز نموده است.

کتاب بازخوانی مارکس در عصر سرمایه داری دیجیتال اثر کریستین فوکس با ترجمه سهند ستاری در 216 صفحه و با قیمت 118 هزار تومان از سوی نشرمرکز روانه بازار نشر شده است.