اپل و اینتل در چهار پرده؛ بدرود یار قدیمی - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، اپل و اینتل دو نامی هستند که در 15 سال گذشته در کنار هم شنیده می شوند. از زمانی که استیو جابز در آن رویداد به یاد ماندنی، از انتخاب پردازنده های اینتل به جای پاور پی سی پرده برداری کرد، این دو کمپانی باهم درآمیخته و از وجود همدیگر بهره بردند. زمزمه های جدایی اما چند وقتی است که شنیده می گردد. رابطه ای که از سال 2005 بین این دو کمپانی وجود داشته، ضعیف تر از همواره شده و به نظر می رسد اپل میخواهد از قطار همشهری خود پیاده گردد و ادامه مسیرش را جداگانه طی کند.

با نزدیکتر شدن به اواسط امسال میلادی، زمزمه ها بلندتر شده و همگی هم تنها به یک چیز اشاره می نمایند؛ مک بوک با پردازنده ARM. علت کوچ اپل از پردازنده های سنتی x86 اینتل به سوی پردازنده های اختصاصی خودش بر پایه ARM، درجا زدن اینتل است. البته این کوچ با کوچ سال 2005، تفاوت دارد، زیرا نه اپل 2020 همان اپل 2005 است، و نه اینتل 2005 همین اینتل 2020؛ یکی پیشرفته نموده و دیگری درجا می زند.

اپل و اینتل در پرده اول؛ 15 سال متفاوت در کالیفرنیا

زمانی که در سال 2005 اپل تصمیم گرفت IBM و موتورولا را به همراه پردازنده های Power PC رها کند و سوار قطار اینتل گردد، همگان آن را حرکتی درست و جسورانه پیش بینی کردند. اپل در در اواسط دهه اول قرن 21 هیچ دانشی برای فراوری پردازنده های اختصاصی خودش نداشت و در عوض این اینتل بود که یکه تاز بازار پردازنده ها به شمار می رفت.

در نتیجه اپل تصمیم گرفت به سراغ اختراع چرخ نرود و از دانش موجود نهایت بهره را بگیرد. البته فراموش نکنیم که این کمپانی محبوب حتی سرمایه کافی برای این کار را هم نداشت، زیرا تنها 7 سال از بازگشت استیو جابز به کوپرتینو می گذشت و سیب سفید تازه در جهت سوددهی قرار گرفته بود. در نتیجه بهترین و عقلانی ترین کار این بود که از تکنولوژی های موجود و قابل فروش استفاده کند.

این قضایا تا سال 2007 و عرضه اولین آیفون ادامه داشت، تا این که اپل قدم اول برای ورود به جهانی پردازنده های ARM را برداشت. اپل توسعه چیپست های اختصاصی خود را شروع کرد و بالاخره در سال 2010 توانست چیپست اختصاصی خود به نام اپل A4 را در اولین آیپد تعبیه کند. پس از آن شاهد افزایش کوشش های این کمپانی برای بهبود چیپست های سری A بودیم؛ انگار اپل کم کم برای تغییر قوانین بازی آماده می شد.

اپل اولین چیپست اختصاصی ARM را در سال 2010 عرضه کرد.

5 سال بعد از آن، اپل دیگر به یکی از پرچمداران در طراحی چیپست های اختصاصی ARM تبدیل شده بود. این کمپانی با تکیه بر فروش بالا و سود سرسام آور محصولاتش، 150 میلیارد دلار پول نقد در جیب داشت و می توانست به هر ایده ای که در سر دارد، جامه عمل بپوشاند. دوباره 5 سال به جلو که بیاییم و 5 نسل از چیپست های سری A را هم رد کنیم، می بینیم چیپست های ARM این کمپانی جسارت رقابت شانه به شانه با سری Core i اینتل را پیدا نموده اند.

وابستگی 10 ساله اپل به اینتل، منجر به ارائه چیپستی بود که می توانست همگان را به چالش بکشد. گذر از وابستگی به خودکفایی تنها یک بار دیگر در تاریخ تکرار شده بود؛ مایکروسافت دهه 80 از آن شرکتی که نرم افزار آفیس برای مک می سازد تبدیل شد به این شرکتی که سیستم عامل پیش فرض میلیاردها دستگاه را می سازد. اپل هم توانسته بود از زیر سایه اینتل خارج گردد و حتی آن را به چالش بکشد.

اجازه دهید به همان سال 2005 برگردیم؛ به زمانی که اینتل برای خودش پادشاهی می کرد و هیچ شرکتی نمی توانست حتی فکر رقابت با آن ها را در سر بپروراند. پردازنده هایی که به عنوان پیش فرض در تمامی لپ تاپ ها به کار گرفته می شدند، اکنون به سختی می توانند تفاوت معناداری را برای کاربر به نمایش در بیاورند. کافیست به یکی از نمایشگاه ها سری بزنید تا متوجه شوید، اینتل 2020 چه تفاوت هایی با اینتل 2005 دارد.

اینتل دیگر آن یکه تاز بازار نیست.

شارژدهی بهتر؛ افزایش توان پردازشی و محاسباتی؛ مصرف انرژی بهینه تر، شعارهایی است که این کمپانی در هر نمایشگاه CES، IFA و کامپیوتکس می دهد. البته اینتل دروغ نمی گوید و واقعا پردازنده های هر نسل آن با یکدیگر تفاوت دارند. مسئله ای که وجود دارد، پایه و اساس قیاس افزایش کارایی پردازنده های اینتل است. این کمپانی می گوید اگر کاربری لپ تاپ 6 ساله خود را رها نموده و لپ تاپ جدیدی خریداری کند، می تواند شاهد افزایش 35 درصدی قدرت پردازشی و کاهش 40 درصدی مصرف باتری باشد در صورتی که اگر این اعداد و ارقام را برای لپ تاپ های سال گذشته در نظر بگیرید، شاید 5 درصد هم نگردد.

برای مثال اپل با هر بار طراحی یک چیپست جدید، تغییرات بسیار محسوسی را ایجاد می نماید. بیشتر مواقع با تغییراتی 30 درصدی نسبت به 2 سال گذشته طرف هستم و این یعنی تفاوت معنادار بر اساس پایه های درست. پس بی راه نیست بگوییم اینتل درجا می زند و کمتر پیش آمده که در سال های اخیر، تغییرات معناداری در طراحی یا معماری پردازنده های آن ببینیم. برای درک بهتر این موضوع تنها کافیست به معماری و لیتوگرافی پردازنده های سری Core i نگاهی بیندازید. در حالی که رقبا به 5 نانومتر رسیده اند، اینتل همچنان اصرار به لیتوگرافی 10 نانومتری دارد.

اپل و اینتل در پرده دوم؛ شکست در جنگ مودم ها

دومین باری که اپل به سراغ یار قدیمی رفت، زمانی بود که عظیمترین تامین نماینده مودم در جهان تصمیم گرفت دیگر مودمی به اپل نفروشد. پس از ناامیدی اپل از کوالکام، اینتل به وسط آمد و آمادگی خود برای تامین مودم های آیفون و آیپد را گفت. دعاوی حقوقی و دادگاهی شدن اپل و کوالکام، ناخواسته کوپرتینویی ها را به سمت اینتل سوق داد.

در نتیجه، سال های 2016 و 2017، اپل تصمیم گرفت از هر دو کمپانی مودم های خود را تامین کند تا این که در سال 2018 کوالکام دیگر به اپل مودم نفروخت. اپل و اینتل دوباره به یکدیگر رسیده بودند و امیدوار بودند که این بار اینتل از قافیه عقب نماند. با وجود این که مودم های اینتل تنها مقداری از نمونه های مشابه کوالکام ضعیف تر بودند، این حرکت به سمت 5G بود که اپل را می ترساند.

جا ماندن آیفون از رقبای اندرویدی با چیپست های 5G باعث شد اپل خیلی سریع مشکلاتش را با کوالکام فراموش نموده و با پرداخت چند میلیارد دلار، آینده پرسودترین محصولش را در خطر نیندازد. اینتل به عنوان بازنده اصلی این دوستی مجدد، تصمیم گرفت به کل از بازار مودم ها خارج گردد و تمامی آن را به اپل واگذار کند. یک میلیارد دلاری که اینتل از اپل دریافت کرد، بعدها به ضرری چند براری تبدیل شد.

در جنگ بین اپل و کوالکام، اینتل بازنده اصلی بود.

فروش کسب و کار مودم به شرکتی که هیچ تجربه ای در ساخت آن ندارد، منجر به به وجود آمدن اعتماد به نفسی شد که اپل را بیش از پیش به سوی چیپست های اختصاصی ARM وسوسه می کرد. همچنین گذشته ای که این کمپانی از ساخت چیپست های اختصاصی موبایل به دست آورده بود، تنها علاقه این کمپانی به خودکفایی را افزایش می داد.

البته اپل در این سال ها می توانست مانند مایکروسافت، به پردازنده های AMD نیز روی بیاورد و مک بوک ها را با دو گزینه مختلف به بازار عرضه کند. اما اپل تصمیم گرفت در کنار اینتل بماند و به تدریج خود را از آن جدا کند تا اینکه به یک شرکت جدید نیز وابسته گردد. اکنون اپل به جایی رسیده که می تواند خود چیپست هایی فراوری کند که به خوبی احتیاجهای کاربران را برآورده می نماید.

اپل و اینتل در پرده سوم؛ زمزمه های جدایی

جدایی اپل از اینتل داستانی نیست که یک شبه رخ دهد و به همین دلیل زمزمه های آن را چندین سال است می شنویم. اگر نگاهی به ویژگی های پردازنده های سری A اپل بیندازیم، با لیست بلند و بالایی روبرو خواهیم شد؛ ویژگی هایی همچون پردازنده گرافیکی مجزا، کنترل گر حافظه اختصاصی، کنترل گر فضای ذخیره سازی، فضایی اختصاصی برای مدیریت تایید هویت، امنیت بوت، رمزنگاری کامل دیسک و کدک های مخصوص پردازش ویدیو و عکس.

پردازنده های x86 اینتل نیز تمامی این ویژگی ها را دارند، اما اپل تصمیم گرفته وابستگی به اینتل را به حداقل برساند. اینجاست که با چیپست های سری T اپل آشنا می شویم. جدیدترین چیپست های این سری که با نام T2 شناخته می گردد، ویژگی های اختصاصی iOS را به مک بوک می آورد؛ یعنی تمامی ویژگی های که پیشتر برای پردازنده های سری A برشمردیم.

یکی دیگر از نشانه های کاهش وابستگی اپل به اینتل و باقی کمپانی ها، اضافه کردن لایه های نرم افزاری اضافی بر بستر سخت افزارهای آشناست. برای مثال به API METAL دقت کنید. اپل با قرار دادن این لایه نرم افزاری، مطمئن می گردد که تمامی برنامه های نوشته شده برای مک بوک، فارغ از هر کارت گرافیکی، به خوبی اجرا می شوند.

اپ استور مهمترین نقش را در کوچ عظیم اپل ایفا می نماید.

این لایه نرم افزاری در آینده به خود اپل هم اجازه می دهد که طراحی اختصاصی کارت گرافیک خودش را داخل مک بوک ها به کار بگیرد و از بابت سازگاری تمامی برنامه ها نیز نگرانی نداشته باشد. این فزونی یک ویژگی دیگر نیز در دل خود پنهان نموده است؛ ترغیب توسعه دهندگان. مهمترین مسئله ای که سازندگان سخت افزار با توسعه یک چیپست جدید دارند، راضی کردن توسعه دهندگان به بهینه کردن برنامه هایشان برای آن سخت افزار جدید است.

خود اینتل نیز پیش از این چنین مسئله ای را تجربه نموده بود. کافیست کوشش این کمپانی برای جایگزینی معماری x86 را به نمونه جدیدتر RISC یا معماری Itanium IA64 ببینید. اپل هم متوجه این قضیه شد و Power PC را به IBM و موتورولا واگذار کرد تا به سراغ پردازنده هایی برود که امتحان خودشان را پس داده اند. در نتیجه اپل با دانستن این سختی ها، تمام ابزارهای لازم برای کوچ توسعه دهندگان به سوی چیپست های ARM را در اختیارشان گذاشت.

استفاده این کمپانی از APIها باعث شد بتواند با سرعت بالایی به توسعه نسل جدید پردازنده های اختصاصی بپردازد و در این بین توسعه دهندگان را هم همراه خود بالا بکشد. تمامی این لایه های نرم افزاری به اپل یاری کرد بدون هیچ گونه مسئله ای، پردازنده های 32 بیتی خود را به دست فراموشی سپرده و با چیپست A7 به اولین سازنده چیپست ARM با پردازنده 64 بیتی تبدیل گردد. هدف اپل بهینه کردن حدبیشتری کامپایلرهای خود بود تا هر زمان که احتیاج داشت، نرم افزار را به سوی یک معماری جدیدتر بیاورد.

یکی دیگر از برگ های برنده اپل، قلمروی نرم افزاری خود به نام اپ استور است. این کمپانی به نوعی لایه های نرم افزاری را بین توسعه دهندگان و کاربران قرار می دهد که کاربر را از دانستن مدل سخت افزار خود بی احتیاج می نماید. به همین دلیل اگر بخواهید برنامه ای را دانلود کنید، اپ استور مناسب ترین برنامه را برای سخت افزار شما دانلود می نماید؛ اپلیکیشن های آیپد، آیفون و مک همگی متناسب با سخت افزار کاربر دانلود شده و کار را برای آن ها بسیار ساده می نماید.

پروژه کاتالیست شاید آخرین تکه پازل اپل باشد.

پس چرا همین رویه را برای مک در نظر نگیریم؟ در صورتی که اپل بخواهد از چیپست های اختصاصی ARM در مک بوک استفاده کند، می تواند آن را به موازات و در کنار مک بوک های اینتلی به بازار عرضه کند. در نتیجه اپ استور به عنوان مرجع نصب برنامه ها برای سیستم عامل مک، نقش یک توزیع نماینده را ایفا نموده و برای هر سخت افزاری، نسخه بهینه آن را در اختیار کاربر قرار می دهد. در صورتی که این روش اجرایی گردد، دیگر امولاتوری هم وجود نخواهد داشت که اجرای برنامه ها را به یک کابوس تبدیل کند.

نمی توان از یکپارچگی سخت افزاری مک بوک و آیفون صحبت کرد و از پروژه کاتالیست سخنی به میان نیاورد. کاتالیست قرار است پلی باشد میان نرم افزارهای iOS و macOS؛ قرار است رابطی باشد برای تسریع کوچ اپل به ARM و در نهایت قرار است تسهیل نماینده کار توسعه دهندگان باشد برای یک تغییر عظیم. کاتالیست می تواند میلیون ها برنامه ای که برای iOS و iPadOS نوشته شده است را به macOS بیاورد بدون این که سخت افزار اهمیتی داشته باشد.

اگر به کوشش های اپل در دو سال گذشته نگاه کنید، می توانید به خوبی حرکت در راستای یکپارچه سازی اپ استور مک بوک و آیفون را ببینید. اپل سعی دارد برنامه های بین این دو پلتفرم را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک کند. بهترین مثال برای این کوشش، اپل آرکید است. به همین دلیل اکنون می بینیم با خرید یک اشتراک، نسخه مک یک بازی در کنار نسخه iOS، iPadOS و tvOS دانلود می گردد.

اپل و اینتل در پرده آخر؛ خداحافظی دو یار قدیمی

قطعات پازل یکی پس از دیگر کنار هم قرار گرفتند تا این دو کمپانی راهشان را از هم جدا نمایند. اکنون کار به جایی رسیده که پردازنده A14Z اپل به خوبی می تواند جایگزین اینتل Core i5 گردد. حتی کوپرتینویی ها می توانند با ارائه کارت گرافیک اختصاصی خود به یکباره از دیگر کمپانی ها دل کنده و به سوی مک بوکی کاملا شخصی سازی شده حرکت نمایند.

البته می توان از زاویه دیگری هم به این قضایا نگاه کرد. به جای این که اپل به کلی پردازنده های اینتل را به دست فراموشی بسپارد، می تواند هر دو جهان را کنار یکدیگر داشته باشد؛ مک بوک هایی با پردازنده های متفاوت برای مصارف متفاوت. واضح است که در ابتدای کار، اپل نمی تواند با قدرتمندترین پردازنده های اینتل رقابت کند. به همین دلیل عقلانی است که برای مثال، مک بوک ایر از پردازنده ARM استفاده کند و مک بوک پرو 16 اینچی همچنان اینتل را در دل خود جای دهد.

این کار شاید مرهمی موقت برای اینتل باشد، اما قطعا دائمی نخواهد بود. در صورتی که اینتل به همین فرایند لاک پشتی خود ادامه دهد، دیری نمی پاید که اپل به بالای هرم پردازنده ها می رسد و آن وقت دیگر گزینه موازی کاری نیز حذف می گردد. تنها راه رهایی اینتل از این خداحافظی تلخ، این است که خود را به سطح اپل برساند تا شاید یار قدیمی خود را برای 15 سال دیگر نیز نگه دارد. در غیر این صورت، تنها چیزی که می ماند، معین زمان خداحافظیست.