مکانیسم های دفاعی - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، وقتی برای شما مسئله ای به وجود می آید چگونه با آن کنار می آیید؟ روان شناسان می گویند همه ما هنگام کنار آمدن با یک مشکل یا موقع حل یک مشکل، از مکانیسم های دفاعی استفاده می کنیم؛ مکانیسم هایی که می توانند مخرب یا سازنده باشند. اما این مکانیسم ها چه هستند؟ و چگونه عمل می نمایند؟ دکتر کیانوش هاشمیان، روان شناس و معاون

مکانیسم های دفاعی

شما از کدام مکانیسم دفاعی استفاده می کنید؟

تبادل نظر با دکتر هاشمیان درباره روش های کنار آمدن با مسائل

وقتی برای شما مسئله ای به وجود می آید چگونه با آن کنار می آیید؟ روان شناسان می گویند همه ما هنگام کنار آمدن با یک مشکل یا موقع حل یک مشکل، از مکانیسم های دفاعی استفاده می کنیم؛ مکانیسم هایی که می توانند مخرب یا سازنده باشند. اما این مکانیسم ها چه هستند؟ و چگونه عمل می نمایند؟ دکتر کیانوش هاشمیان، روان شناس و معاون پژوهشی و آموزشی سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور به این پرسش ها پاسخ می دهد.

آقای دکتر! وقتی برای ما مسئله ای به وجود می آید، معمولا چگونه با آن مقابله می کنیم؟ با چه مکانیسمی؟

معمولا انسان در هر موقعیتی که قرار می گیرد (چه آن موقعیت سازگارانه باشد، چه ناسازگارانه) یک حالت دفاعی از خود نشان می دهد. اگر موقعیت به وجود آمده در جهت ارضای خواسته ها باشد، فرد از مکانیسم های سازگارانه استفاده می نماید که قابل یادگیری است.

و این مکانیسم های سازگارانه شامل چه مواردی است؟

اضطراب، استرس، محرومیت و تعارض مکانیسم های سازگارانه ای هستند که وقتی می خواهیم یکی از احتیاجهایمان ارضا گردد، یکی از آنها را به کار می بریم.

وقتی احتیاجهایمان برآورده نمی گردد، چطور؟ آن وقت از چه مکانیسم هایی استفاده می کنیم؟

در این حالت، روان ما برای رسیدن به آرامش و کاهش تنش از مکانیسم های دفاعی استفاده می نماید. از نظر روانکاوی، مکانیسم های دفاعی قابل یادگیری هستند و می توانند سازنده یا مخرب باشند. مکانیسم های دفاعی سازنده شامل والایش، جبران و همانندسازی هستند.

ولی به نظر می رسد وقتی ما با بحرانی روبرو می شویم، بیشتر سراغ مکانیسم های دفاعی مخرب می رویم.

متاسفانه همین طور است! چون استفاده از مکانیسم های دفاعی مخرب، ساده تر است. مهم ترین مکانیسم دفاعی در اغلب موارد واپس زنی است. در این حالت، افراد سعی می نمایند از یادآوری خاطرات تلخ اجتناب نمایند و خاطرات ناپسند خود را به ناخودآگاه بفرستند؛ مانند فردی که در کودکی مورد تجاوز قرار گرفته و این حادثه را به ناخودآگاه خود می فرستد تا دیگر آن را به یاد نیاورد. قسمتی از رویاهای شبانه ما همان احتیاجهایی هستند که پاسخ داده نشده اند و ما آنها را به ضمیرناخودآگاه فرستاده ایم.

و بعضی هم مشکل را انکار می نمایند و صورت مساله را پاک می نمایند!

دقیقا. انکار هم یکی دیگر از مکانیسم های دفاعی شایع است. در این حالت، ما اصل موضوع را انکار می کنیم؛ مثلا هنگامی که یکی از عزیزان خود را از دست می دهیم، ممکن است به علت سنگینی فاجعه، مرگ او را انکار کنیم. حتما شما هم دیده اید بعضی خانواده ها پس از مرگ فرزندشان اتاق او را به همان شکل قبل نگهداری می نمایند. در این حالت، آنها از مکانیسم انکار استفاده نموده اند. یکی از نکات مثبت در فرهنگ ما این است که نزدیک ترین فرد وارد قبر می گردد و می بیند که آن فرد، مرده است. یکی دیگر از مکانیسم های دفاعی هم علت تراشی است. گربه دستش به گوشت نمی رسد می گوید بو می دهد! این مثال واضحی برای مکانیسم علت تراشی است. در این حالت فرد سعی می نماید دست یابی و پاسخ گویی به احتیاج را بی اهمیت جلوه دهد.

گاهی هم نرسیدن به آن خواسته را گردن دیگران می اندازیم.

این هم یک مکانیسم دفاعی است: فرافکنی. در این حالت، اشتباهات و تقصیرات خود را به گردن دیگران می اندازیم؛ شبیه آن شعری که می گوید: من نبودم، دستم بود؛ تقصیر آستینم بود! یکی دیگر از مکانیسم های دفاعی شایع هم عکس العمل سا زی است؛ به این معنا که در خفا یک کار و در انظار کار دیگری می کنیم؛ مثلا در خفا اهل بخشش نیستیم اما در انظار عمومی، عکس آن را انجام می دهیم.

مکانیسم های دفاعی سازنده به چه شکل عمل می نمایند؟

مکانیسم های دفاعی سازنده به رشد شخصیت فرد یاری می نماید؛ مثلا در مکانیسم والایش، فرد احتیاج خود را به شکلی درمی آورد که مورد اقبال عمومی قرار گیرد؛ مانند فرد زورمند و پرخاشگری که وارد ورزش های رزمی می گردد و انرژی اش را آنجا تخلیه می نماید. جبران هم مکانیسم دفاعی سازنده دیگری استکه در آن، فرد به جبران توافقی ضعف های خود برمی آید؛ مثلا کودکی که در درسی ریاضی ضعیف است و دنبال تنیس می رود و قهرمان می گردد، در اصل یک ضعف خود را با قوت دیگری پوشش می دهد.

منبع: http://www.salamat.com

ae

منبع: راسخون