علوسِرسِره در روستای اندُقان چگونه برپا می شود؟ - وبلاگ عکس

به گزارش وبلاگ عکس، مردم خراسان شمالی در فاصله 50 روز مانده به عید نوروز، در مراسمی به نام علوسرسره آتش به پا می کنند و در کنار یکدیگر این روز را جشن می گیرند؛ مراسمی که به عنوان جشن سده شناخته می شود.

به گزارش وبلاگ عکس، علی حسین پناه کارشناس و مسئول ثبت میراث ناملموس خراسان شمالی درباره این آیین به ایسنا گفت: علوسِرسِره (سَرسَره) یکی از آیین های مربوط به جشن سده است که دهم بهمن هر سال (50 روز مانده به نوروز) در روستای اندُقان شهرستان سنخواست برگزار می شود. علو به معنای آتش است و وقتی زبانه های آتش به سمت بالا می رود، اصطلاحا به آن علوسرسره می گویند. همچنین این آیین به چله کوچک نیز معروف است.

این کارشناس ثبت میراث فرهنگی ادامه داد: ظهر روز دهم بهمن، مردم روستا به صورت مشارکتی هیزم جمع می کنند و در یک ساعت مشخص نزدیک غروب خورشید، این هیزم ها را در حیاط خانه ها، دامنه کوه یا کنار کشتزار و چراگاه آتش می زنند و بعد از روی آن می پرند. همچنین مرسوم است دور هم جمع می شوند و آش و فتیری را که برای این جشن آماده کرده اند، میل می کنند.

علوسِرسِره (سَرسَره) یکی از آیین های مربوط به جشن سده است که دهم بهمن هر سال (50 روز مانده به نوروز) در روستای اندُقان شهرستان سنخواست برگزار می شود

حسین پناه درباره قدمت این مراسم گفت: از بزرگان روستا با میانگین سنی 70-80 سال سن، که درباره آیین پرسیدیم، می گفتند در کودکیِ آن ها نیز این آیین از طریق پدربزرگ هایشان اجرا می شده، از سویی مردم این روستا تات هستند و از نظر موقعیت مکانی، این روستا منطقه قدیمی محسوب می شود.

این کارشناس ثبت به باورهایی که درباره این آیین وجود دارد، اشاره کرد و افزود: مادربزرگ ها از خاکستر آتشی که در این مراسم برپا شده، مقداری برمی دارند و در اجاق خانه هایشان می ریزند و بر این باورند که این خاکستر موجب برکت می شود و اجاق خانه همیشه روشن می ماند. همچنین رسم است دختری که ازدواج نکرده است از روی آتش نپرد و خانواده هایی که عزادار هستند در این مراسم شرکت نکنند.

او افزود: در پایان جشن افراد حاضر برای یکدیگر آرزوی سلامتی و سالی پربرکت می کنند. همچنین در کنار آتش، مراسم آشتی کنان و رفع کدورت برگزار می شود. افرادی هم که متمول هستند آتش بزرگ تری برپا می کنند.

مسئول ثبت میراث ناملموس خراسان شمالی اظهار کرد: در 50 سال اخیر رسمی دیگر به این مراسم اضافه کرده شده است، به این شکل که پارچه های نخی را به صورت گلوله درست می کنند و یکی دو روز در نفت می گذارند و روز جشن، آن ها را آتش زده و به آسمان پرت می کنند و بر این باورند با این آتش افروزی قدرت خورشید را زیاد می کنند تا زمستان تمام شود.

حسین پناه با بیان اینکه این آیین در برخی نقاط همچون سبزوار هم اجرا می شود، افزود: با این وجود، در روستای اندقان بارزتر و پررنگ تر برگزار می شود و از زمانی هم که این آیین در فهرست میراث ناملموس ثبت شده است، جدی تر دنبال می شود. علو سرسره در آبان ماه سال 1397 با شماره 1687 ثبت ملی شده است.

تا به امروز 743 اثر خراسان شمالی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که از این تعداد، 523 اثر تاریخی، 54 اثر طبیعی، 109 اثر ناملموس، 25 اثر منقول تاریخی و 32 پرونده میراث ناملموس نیز با به صورت مشترک در حیطه خراسان ثبت شده است.

استان خراسان شمالی با داشتن هزار و 200 اثر تاریخی شناسایی شده در شمال شرق کشور واقع شده است.